Laatste nieuws : Praat met ouders over ziekte en dood, hoe ongemakkelijk het ook is

Broers en zussen

Gesprekken over later hoeven niet formeel te zijn, legt Hoogendijk uit. "Je hoeft heus geen contracten op te stellen met elkaar en handtekeningen te zetten. Het gaat erom dat je van elkaar weet wat eventueel zou kunnen en hoe iedereen er in staat. Wil je vader of moeder bijvoorbeeld wel dat jij voor hen zal zorgen? Of is er geld om zorg in te kopen?"

Het is niet alleen belangrijk om met je ouders te praten, maar ook met broers en zussen. "Woont één van de kinderen honderd kilometer verderop, dan is het goed om het daar eens over te hebben. Hoe zou dat eventueel gaan als vader of moeder ziek wordt en wie van de kinderen kan dan wat doen? Taken verdelen hoeft nog niet direct, maar bespreek de opties." Zo kan volgens Hoogendijk voorkomen worden dat één van de kinderen het gevoel krijgt alles alleen te moeten doen, puur omdat hij of zij het dichtstbij woont.

Onverwachts

Susanne Akkermans sprak nooit met haar vader over zijn toekomst. Tot hij plotseling ziek werd. Zijn dikke darm was geperforeerd en de vraag was óf hij het zou overleven en als het hij het zou overleven, hoe zijn leven er dan uit zou zien. De wereld stond op zijn kop voor dochter Susanne. "Ik stond met mijn mond vol tanden en wist niet wat me te wachten stond. Het enige dat ik dacht was: hij moet overleven."

Tonnie Akkermans bleef leven, maar had veel zorg nodig. Hij ging jarenlang van het ziekenhuis naar verzorgingstehuizen en weer terug. Tussendoor was hij soms ook in zijn eigen huis. De zorg voor Tonnie kwam volledig op Susannes schouders terecht. Een broer heeft ze wel, maar die is uit beeld en haar ouders zijn gescheiden.

Praten

"Ik heb wel gesprekken met hem gehad over de zorg die hij wilde en zijn ziekte, maar toen was hij al ziek, dus dan zit je al in een proces van verdriet en angst." Tien jaar lang was Susanne mantelzorger. "Soms moest ik halsoverkop bij mijn werk weg en zat ik hele dagen in het ziekenhuis. Als het beter ging, bezocht ik hem ongeveer om de dag. Vaak haalde ik boodschappen of deed ik zijn was."

Op dat moment was Susanne begin dertig. Ze had drie kinderen en een eigen zaak. "Achteraf gezien was ik alleen maar mijn hoofd boven water aan het houden, maar ik wist niet wat me overkwam en ik wist ook totaal niet wat mijn vader wilde." Toen haar vader overleed, hoorde Susanne dat hij in het ziekenhuis had aangegeven dat hij niet meer gereanimeerd wilde worden. Susanne wist nergens van. "Eerst was ik heel boos en begreep ik het niet. Nu snap ik het wel, maar dit was iets waar we het over hadden moeten hebben toen hij nog gezond was."

Spijt

Achteraf gezien had Susanne dingen toch anders moeten doen, vindt ze zelf. "Eigenlijk hebben zowel mijn vader als ik tien hele nare jaren gehad. Hij was vaak eenzaam en depressief", vertelt ze. "Hij deed het allemaal voor mij, omdat ik niet wilde dat hij doodging."

Ze weet nog goed hoe ze haar vader verbood een reis naar Noorwegen te maken. "Hij was net ontslagen van de intensive care en had ineens een reisje geboekt. Ik zei meteen 'dat gaat mooi niet gebeuren'. Nu snap ik dat dat eigenlijk een soort laatste wens van hem was. Als we het daar over hadden gehad, had ik het heel anders aangepakt. Dan was ik zelfs met hem meegegaan naar Noorwegen en was het goed geweest."

Advies

Inmiddels weet Susanne dat er veel mogelijk is voor mantelzorgers en geeft ze advies aan haar vrienden. "Die lopen tegen dezelfde problemen aan nu. Hen adviseer ik om er wel over te praten met hun ouders. Bespreek hoe ver ze willen gaan en regel praktische zaken met ze."